Meşhur sözdür, “ bardağın dolu tarafını görmek.” Yani bardaktaki eksi/negatif durumdaki boşlukla uğraşmak yerine, az bile olsa içindeki mevcut suyu değerlendirmeye çalışmak.

Hayata da öyle bakmak lâzım. Rahmetli büyüğümüzün dediği gibi, “müsbet/olumlu düşünmek, müsbet söylemek ve müsbet hareket etmek.” Bizim sayfalar doldurarak anlatmaya çalıştığımız düşünceleri bir cümlede anlatıveriyor mübarekler.

Lâfı şuraya getirmek istiyorum. Konuşurken ya da yazarken, çoğu zaman farkında olmadan, hatta iyi yaptığımızı zannederek karamsar tablolar çizebiliyor, kişileri ya da toplumu karamsarlığa ve ümitsizliğe sürükleyebiliyoruz.

“Biz adam olmayız.”  “Yok yaa… Bizden bir şey olmaz kardeşim!..” gibi sözlerle çoğu zaman kendimizi bu nitelemelerin dışında tutarak, güya kötülüklerin karşısında duran kahraman rolleri biçeriz kendimize. Halbuki bilmeyiz ki “olmaz”, “olmayız” gibi ifadelerin çokça tekrarlanması ve yaygınlaşması olabilecek iyi ve hayırlı işlerin de olmamasına sebeptir.

Halkımız boşuna demiyor “bir adama kırk gün deli dersen deli olur.” Çünkü sürekli olarak tekrarlanan söz, olumluya da olumsuz kişiyi ya da toplumu o atmosfere itiyor.
O halde bize düşen “deli deli ..” demek değil, “veli veli veli…” demek olmalıdır.

Bakıyorsunuz bir gazete haberi. “Değerlerimizi kaybediyoruz.”
Başka bir haber. “Aile yapımız sarsılmaya başladı.”
Yine benzer ifadeler. “Alkol kullanma yaşı on yaşlara indi.” “Uyuşturucu ortaokullara girdi”… v.s.

Bu tarz negatif ifadeler elbette bazı gerçekleri dile getiriyor olsa da, bu alışkanlıklara meyilli olanlar açısından, “demek ki herkes yapıyormuş” gibi bir algıyla, teşvik edici olabiliyor.

Bütün bu gerçekler dile getirilmesin, başımızı kuma sokalım demek istemiyorum. Bu işi yapanlar elbetteki toplumun kanayan yaralarına parmak basmak istiyor ve olumsuz bazı gelişmelere dur demek istiyorlar. Ama burada kullanılan ifadeler çok önemli. Örneğin değerlerimiz konusundaki hassasiyetimizi “değerlerimizi kaybediyoruz” yerine “değerlerimizi yaşatalım” ya da”değerlerimiz toplumumuzun temel dinamiklerdir” vb. şekillerde dile getirsek daha moral verici ve sahiplendirici bir ifade tarzı olmaz mı?

“Söz ola kese savaşı, söz ola kestire başı,
Söz ola ağulu(zehirli) aşı, yağ ile bal ede bir söz.”

Sözün yerli yerinde ve doğru olarak kullanılması gerektiğini ne güzel anlatmış Yunus Emre’miz, öyle değil mi?

“HASTA”HANE Mİ?    “ŞİFA”HANE Mİ?…
Hastalıkların tedavisinde insan psikolojisinin çok önemli olduğu, moralin iyileştirici bir etken olduğu bilimsel olarak ispatlanmış bir gerçek. Şimdi düşünelim; insanda, hastalar ve hastalıklarla dolu bir yer çağrışımı yapan hastahane kelimesi mi, yoksa şifa bulunan, iyileşilen yer anlamına gelen şifahane kelimesi mi hastaya moral vermesi açısından pozitif/olumlu bir etki sağlar? Elbetteki şifahane kelimesi hem moral hem de şifa verici bir etkiye sahiptir. Yüz yıllar boyu ecdadımız hastane yerine, şifa evi, şifa yurdu gibi anlamlara gelen “şifahane”, “darüşşifa” gibi isimleri kullanmışlardır. Ve bu şifa yurtlarında akıl hastalarına müzikle, su sesiyle psikolojik tedavi uygulamışlardır. Aynı tarihlerde (orta çağ) Avrupa’da bu hastalar, “içine şeytan girmiş” diyerek uçurumlardan atılıyordu.

KANTARIN TOPUZUNU KAÇIRMADAN…
Okullarımızda genellikle uyuşturucu ve madde bağımlılığı konusunda çocuklarımız bilinçlendirilmeğe çalışılırken şöyle bir hata yapılabiliyor. Bağımlılık yapan maddeler ve hatta kullanım şekilleri ayrıntılarıyla anlatılıyor. Anlatımlar çok dikkat çekici görsellerle (film, fotoğraf vb.) destekleniyor. İyi niyetle yapılan bu çalışmalar esnasında bazen farkında olmadan, kaş yapayım derken göz çıkarılabiliyor. Uyuşturucu hakkında hiç bilgisi ve fikri olmayan gençler için, çok az da olsa “bi denesek mi acaba?” türünden sorular akla getirebiliyor. Bu nedenle fazla ayrıntı verilmeden, doğrudan doğruya zararları ve zarar görenler anlatılsa daha yararlı olur kanaatindeyim. Psikolojik test uygulamalarında da, bazen çocuğun hiç aklında olmayan olumsuz çok uç bir davranışın kendisine uygunsuz bir tarzda sorulması, onun için bir tahrik ve teşvik unsuru olabiliyor. Gerçi son yıllarda bu konulara biraz daha dikkat edildiğini biliyorum ama yine de hatırlatmakta fayda var diye düşünüyorum.

“MÜSBET düşünelim,” sözler hep müsbet
Düşünceyle başlar müsbet hareket,
O zaman işlerde olur bereket
İşte böyle diyor Feyzî Muhammed.”

Yine fazla uzatmışsın diyecekler bana, biliyorum ama; muhabbet bağıyla bağlı olduğumuz dostlara sözlerimiz sıkıcı gelmez inşaallah. Ama konuyla çok alâkalı olduğu için Üstad’ımızın şu tespitini de yazmadan edemeyeceğim.

“Bâtıl/kötü şeyleri iyice tasvir, sâfi zihinleri idlâldir(bozar).”