“İNEBOLU’ DAN ANKARA’ YA ATATÜRK VE İSTİKLAL YOLU TARİHİ MİLLİ PARKI RAPORU”NDAN ÇIKAN NET SONUÇ

‘İstiklal Yolu Kastamonu’dur’

MİLLİ Mücadelemizin dönüm noktalarından olan ‘İstiklal Yolu’ güzergahının ‘milli park’ ilan edilmesinin ardından milli park müdürlüğünün hangi ilde kurulacağı merak konusu oldu. İstiklal Yolu’nun İnebolu’dan başlaması ve büyük bir kısmının Kastamonu sınırları içerisinde bulunması nedeniyle birçok kesim tarafından müdürlüğün ilimizde kurulmasının uygun olacağı yönünde görüş belirtilirken, Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sadık Erik, Türkiye Emekliler Derneği Genel Başkanı Kazım Ergün ve Emekli Albay Atakan Köksal tarafından hazırlanan geniş kapsamlı rapor da bu tespitin haklılığını bir kez daha gözler önüne serdi. Hazırlanan ayrıntılı raporda şu ifadelere yer verildi; “Bu rapor, 26-28 Temmuz 2019 tarihleri arasında söz konusu güzergahta yapılan ayrıntılı gözlem ve incelemelerimize dayanmaktadır.     PROTOKOL İLE İLGİLİ ÖNERİLER

1. Mili Park adının, kitap ve dergilerde geçtiği hali olan ve öteden beri güzergahın çeşitli bölgelerindeki yürüyüş rotalarının levhalarında da yazılı olduğu hali olan, “İnebolu’dan Ankara’ya Atatürk ve İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı” olarak belirlenmesi,
2. Yönetim merkezinin, aşağıda açıklanan nedenlerle Kastamonu merkezde oluşturulması:
3. İnebolu’nun gösterdiği olağanüstü kahramanlıkları ve İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmesi,
4. Kurtuluş savaşının ateşlendiği başlangıç noktası oluşu,
5. Salih Reis, Şerife Bacı, Karabattı Nine gibi pek çok kahramanın sembolleştiği kent oluşu,
6. GüzergahınDenk Kayıklarıyla başlayıp kağnılarla devam eden başlangıç noktasında oluşu,
7. İstiklal Yolu projesini kapsamında, bu projede yer alan çok sayıda anıt, yerleşim yeri ve heykellerle donatılması,
8. Kastamonu kent merkezinin bilgi, belge ve konuyla ilgili araştırıcı, bilim insanı ve uzmanlarınca yeterli düzeyde oluşu,
9. Kastamonu’nun gerek Çanakkale ve gerekse Kurtuluş Savaşı dönemlerinde en çok şehit veren iller arasında oluşu,
10. Atatürk’ün, “gözüm Sakarya da kulağım İnebolu’da” diyerek büyük önem atfettiği bir ilçeye sahip olması,
11. Güzergahın İnebolu-Kastamonu arasındaki bölümünün müthiş bir doğal güzelliğe sahip oluşu, çok zengin bir turizm yelpazesine ev sahipliği yapması,
12. Güzergahın daha uzun bölümünün (150 km) Kastamonu dahilinde yer alması,
13. Geçmişte Beylikler döneminde başkent, Osmanlı döneminde de eyalet merkezi oluşu,
14. Milli Mücadelede ilk direnişin simgesi, ilk kadınlar mitinginin Kastamonu’da gerçekleşmesi,
15. Şapka İnkilabının yapıldığı bir kent oluşu,
16. Kentsel sit ve tarihi sit kapsamında 1000 civarında tescilli taşınmaz varlığına sahip oluşu.

GÜZERGAHLA İLGİLİ TESPİTLER VE ÖNERİLER:

1. Öncelikle güzergahın Kastamonu çıkışı olan ve İnebolu’dan kente girişi ve protokol noktası olması nedeniyle önem arzeden Emirler Şeker Köprü ve eski Küre-Devrekani yol ayırımındaki doruk noktası olan Boyundurcak mevkiine kadar olan kısmının (yaklaşık 10 km) pilot bölge olarak ele alınması,
2. Bu bağlamda Şeker Köprü ve altından geçen Daday çayının ıslah edilmesi, demir parmaklıkların aslına uygun onarımı,
3. Güzergahın kent merkezine giriş veya başlangıç noktası olmasına rağmen bu bölgede yolun istiklal Yolu olduğuna dair her hangi bir açıklama, levha veya pano bulunmadığından bu eksiklik giderilmeli, buradaki ilgisiz levhalar kaldırılmalı,

4.Bu başlangıç noktasını belirtmek, yoldan geçenleri bilinçlendirmek için  bu mevkiye gösterişli bir  Tak yapılması uygun olacaktır. ÜNİVERSİTE İLE İLGİLİ ÖNERİLER Üniversite tam da yolun kente giriş noktasında olduğuna göre Üniversiteye de bazı görev ve sorumluluklar düşmektedir. Bu bağlamda ön görülen tespitler:

1. Güzergahın kente giriş noktasında yer alan Kastamonu Üniversitesi Yerleşkesi içinde kalan kısım, üniversite işbirliği ile ele alınmalı:
2. Yerleşke içinde kalan kısımda üniversite tarafından çeşitli etkinlikler, yürüyüş, koşu, bisiklet turları gibi faaliyetler düzenlenerek, kent dışından gelecek öğrencilere de istiklal Yolu tanıtılmalı, benimsetilmeli,
3. Karar metninde de belirtildiği gibi öğrencilerin aidiyet duygularının geliştirilmesi amaçlanmalı,
4. Bu bölümde yolun bakım ve denetimi üniversitenin sorumluluğuna bırakılarak yola sahip çıkması ön görülmeli,
5. Güzergahın ve öneminin daha geniş kitlelere aktarılması için zaman zaman üniversite içinde konuyla ilgili seminer, konferans, panel, açık oturum düzenlenmeli, ilgili bölüm tarafından tez konuları verilmeli.
6. Yukarıda belirtilen pilot bölge içindeki güzergahın orijinal olan şose yolu aslına uygun olarak düzeltilmeli:
7. Yolun solunda ve sağında bir veya 2 metrelik emniyet şeridi oluşturulmalı,

b.Kenar kısımları, ot ve çamur ve toprak yığınları temizlenerek yolun asıl genişliği ortaya çıkarılmalı, c.Emirler köyü yakınındaki kum ocakları kaldırılmalı, (kum kamyonları yola zarar vermektedir,  yürüyüş güvenliğini tehlikeye sokmaktadır), d.Kum ocağının hemen yanındaki yüksek tuğla duvar kaldırılmalı, e.Bu bölgede yol kenarındaki gübrelikler, çöplükler, diğer aykırı yapılar temizlenmeli, f.Demir korkuluklu Şeker köprünün bitişiğindeki diğer köprünün altından açıktan geçen kanalizasyon ıslah edilerek kanal içine alınmalı, g.Köprünün başında yola bitişik olan köpek kulübesi kaldırılmalı,

1. Köprü altında dökülen molozlar temizlenmeli, tarihi köprülerin tümünün köprü altı taban temizliği yapılmalı

ı.Orijinal mimariyle yapılmış Toprak Köprü beton korkuluklarında çatlaklar ve bozulmalar var, bunlar aslına uygun olarak restore edilmeli (tertemiz yapılmamalı),

1. Yol kenarındaki metruk yapılar yıkılmalı veya güzelleştirilmeli,
2. Pilot bölge içindeki güzergahın belirli noktalarında yolun tarihi önemini ve süreci anlatan panolar ve Km taşları konulmalı.

Bu bağlamda Eski Devrekani yolunun sağ kenarında yer alan 13. km’yi gösteren km taşı mutlaka korumaya alınmalı, bu taş örnek alınarak diğer mesafelerede bu taş gibi Km gösteren taşlar konulmalı, Yürüyüşçülerin ihtiyaçları için portatif WC’ler, yağmur sığınakları, dinlenme noktaları oluşturularak keyifli bir istiklal Yolu turuna olanak sağlanmalı, Tura katılma olanağı olmayan halk için (yaşlı ve engelli ) belediye tarafından özel olarak İstiklal Yolu turları rehberler eşliğinde yapılmalı.

7. Yukarıdaki amaçlar doğrultusunda Kastamonu’da bir hafta İstiklal Yolu Haftası ilan edilebilir. Bu haftada halk yürüyüşleri, koşular, bisiklet yarışları yapılabilir, sembolik olarak o dönemi canlandırmak amacıyla kağnılarla mermi taşınması gerçekleştirilebilir,
8. Yolun zaman zaman denetim ve kontrolünü yapacak ilgili bir birim oluşturulmalı ve görevlilerce tesislerin devamlı olarak bakımlı kalması sağlanmalı,
9. Kastamonu-İnebolu arasında da bazı etkinlikler düzenlenebilir. Örneğin geçmişte 19 Mayıs bayramlarında Samsun’dan Ankara’ ya bayrak taşınması vardı, bunun gibi, Zafer bayramı öncesi ilçeden ilçeye taşınan bayrak en son valiliğe teslim edilebilir.
10. Bu etkinlikler sadece Kastamonu ile sınırlı kalmayıp görsel medya ile tüm Türkiye’ye duyurulması sağlanarak kentin turizmine de katkı sağlanmalı.

GÜZERGAHIN DİĞER BÖLÜMLERİNDE YAPILMASI ÖNGÖRÜLEN TESPİTLER:

11. İnebolu ya kadar olan güzergah boyunca, asfalt yoldan ayrılan orijinal şose yol ayrımlarının tümünde, şosenin başlangıç ve bitiş levhaları ve yönlendirme levhaları, yöre adıyla, mesafesiyle birlikte, güzergahın özelliği de belirtilmiş olarak konmalı, böylece rehbersiz yürüyüşçüler için de kolaylık sağlanmalı,

12.İstiklal Yolunun bir simgesi olan Halime Çavuş mezarına giden yol iyileştirilmeli, kavşaklara yön levhaları konmalı,

13. Ödemiş yakındaki orijinal yol Kastamonu yönüne doğru ilerde tarlaya karışıp kaybolmaktadır. Gerekli düzeltmeler yapılarak yolun devamının açılması sağlanmalı,
14. Güzergahın Ecevit-Uzunöz bölgesindeki Osmanlı dönemi kesme taş yapılı köprünün yanlarındaki bazı parçalar kopmuş vaziyette, gelecekte daha fazla hasar olmaması için köprü yan duvarları aynı taş özelliğinde onarılmalı, köprü başlangıç ve bitiş noktalarına köprüyü tanımlayan levhalar konmalı, köprüye zarar verme durumundaki söğüt ağaçları budanmalı,
15. Güzergahın diğer bir simgesi olan Ecevit Hanı ilerisinde yer alan önceki asıl hanın yerindeki alan ve çevresi düzenlenerek eski hanın orijinal yeri bir levha ile gösterilmeli,

16.Ersizler Deresi çıkışındaki tarihi İki Çay Köprüsünün her iki yanına da tanımlayıcı levha konmalı. Köprü 1899 yılında yapılmış olup sadece 2 kemeri orijinal olup diğer kısımları aslına uygun olmayan şekilde Karayolları tarafından onarılmış. Yeni köprünün ilerisinde sağında yer alan mıcır istasyonu hem görüntüyü bozmakta hem de aşağısındaki çayın suyunu kirletmektedir. Bu istasyonun yeri hatalı seçilmiş. Yürüyüşte eşsiz kanyon manzarasını bozmaktadır.

17. Alacık Köyü Çolak Mahallesi yakınındaki tarihi köprü levhaları her iki uca da konmalı,

18.İnebolu’ ya 21 Km mesafedeki orijinal yolun ana yola bitiş noktasına ve karşısındaki devam eden yolun başına işaret levhaları konmalı ( asfalt yol orijinal yolun tam ortasından geçmekte),

19. Çuha Geçidinde de aynı şekilde orijinal yolun başlangıç ve bitişleri levhalarla belirlenmeli,
20. İnebolu 5 km, Küre 28 Km levhasının bulunduğu, Digöz Köyündeki orijinal yolun bakımı yapılmalı, çok daralan yol, yol işaret taşına kadar genişletilmeli, yerleşim yerindeki yapılar geriye çekilmeli,

21.İnebolu’ya girişte, 2 km kala sağda yer alan Turgut Özakman ve İstiklal Yolu Parkından başlayıp, Türk Ocağına kadar uzanan kent içindeki güzergah özel olarak ele alınıp istiklal Yolu kavramına uygun olarak yeniden düzenlenmeli,

22. Bu güzergahta yer alan tarihiAskerlik Şubesibinası şimdiki metruk vaziyetinden bir an önce kurtarılmalı, aslına uygun olarak restore edilmeli ( yeni görünüm verilmemeli ), basamakların yanındaki tescilli anıt çınarın kırık olan tabelası düzeltilmeli ve ağacın bakımı yapılmalı,
23. İstiklal Yolu yürüyüşünün İnebolu’dan başlangıç noktası olan Türk Ocağı binası yanındaki, çarpık yapılaşma düzeltilmeli, kent mimarisine aykırı olarak yapılmış Ticaret ve Sanayi Odası binası ön ve yan cephesi giydirme tekniği ile kent mimarisine uydurulmalı, kat sayısı Türk Ocağı binasını kapatmayacak şekilde azaltılmalı, önceden kayıkların bulunduğu yere konan yandaki kafenin tüm donanımları kaldırılmalı, kayıklar eski yerlerine konmalı,
24. Merdiven yanına konan büyük açıklayıcı levha hem görüntüyü, hem de tarihi zincirleri kapattığı için başka yere kaldırılmalı.
25. İnebolu kent merkezinin doğusundaki mesire alanında kıyıya yapılmış teras onarılarak halka açılmalı, buradan Yunan gemilerinden atılan mermi izlerinin ziyaretçiler tarafından görülmesi sağlanmalı. Ayrıca kent merkezinde eğer kalmışsa bomba izleri levha konarak belirlenmeli, ibret alınması, milli şuur yeni kuşaklara aktarılmalı,
26. İstiklal Savaşının kazanılmasında denk kayıklar gibi en önemli simgelerinden biri de kağnı arabalarıdır. Ancak günümüzde bu kağnılardan çok azı kalmıştır. Bu nedenle yapılacak bir organizasyonla il içindeki çeşitli yerlerde kaderine terk edilmiş bu değerli varlıkların toparlanması, bakımlarının yapılarak oluşturulacak bir İstiklal Yolu Deposunda saklanması, ayrıca o dönemde kullanılmış diğer tarihi araç ve gereçlerin de toplanarak oluşturulacak bir depoya kaldırılması, gerçekleştirilecek etkinliklerde ve veya mevcut müzelerde sergilenmesi için gereklidir.( Restore edilecek eski askerlik şubesi binası bu amaçla kullanılabilir).
27. Yukarıda belirtilen faaliyetlerin gerçekleşmesi için Milli Park yönetimine bütçeden yeterli para desteği sağlanmalıdır.
28. Sürecin sağlıklı yürüyebilmesi için yönetimde bu konuyla ilgili geniş bir bilgi birikimine sahip, görevini benimseyen, fedakarca çalışacak, zamanını bu işe adayacak bir ekip oluşturulması, görev sorumluluk tanımlarının yapılması esastır.

Yukarıdaki görüş ve önerilerimiz doğrultusunda yapılacak olan düzenlemelerle İstiklal Yolunun daha çok tanınması, benimsenmesi ve karar metninde yazıldığı gibi aidiyet duygusunu geliştireceği açıktır. Diğer taraftan güzergahın kent turizmine, ülke turizmine, ekonomik hayatına daha canlılık getireceği de kuşkusuzdur. Güzergahın Milli Park olarak ilan edilmesi bu noktada önemli bir fırsat olup, şehitlerimize layık olabilmenin de bir gereğidir. Saygılarımızla arz ederiz.” (Haber Merkezi)