Pandemi döneminde teknolojiye olan bağımlılığın artması ile birlikte çocuklar ve gençlerdeki ekran kullanımı süresinin arttığından söz etmek herkes için pek mümkün. Gençlerin pandemi sürecinde vakit geçirdikleri alanların başında oyun uygulamaları ve sosyal medya platformları gelmekte.

Sosyal medya platformlarında vakit geçiren gençlerinTikTok kullanımında görülen artışın ebeveynlerin tahmin ettiğinden çok daha ciddi olduğu ve TikTok ile ilgili literatürdeki en güncel araştırmaların siz değerli ebeveynlerin farkındalığını arttırmasına yardımcı olması adına bu konuyu ele almakta fayda görüyorum.

Öncelikle konuya yabancı olup TikTok nedir diye soranlar için özetle; bu uygulamanın görsel ve ses efektleri ekleyerek kısa videolar çekerek paylaşmanıza yarayan bir sosyal ağ uygulaması olduğundan söz edebiliriz. TikTok kullanım istatistiklerine bakıldığında Türkiye çoğunluğun gençlerin oluşturduğu bir populasyonla 23 milyon kullanıcı ile dünyada 3. sırada yer alıyor! Bu sıralama içerisinde yer alan kişilerin 8-11 yaş aralığına kadar düştüğünü üzülerek bilmemiz gerekiyor.

Aslında durum ebeveynlerin sandığından çok daha ciddi bir durum almakta, sebebi ise bu uygulamayı kullanan gençlerin temel kullanım motivasyonlarına bakıldığında; akranları tarafınca sosyal kabul arayışına bağlı taktir görme isteği, şöhret ve ünarayışı ve kimlik-kişilik yaratma arzusu gelmekte olduğunu görüyoruz. Uygulamanın kullanımındaki motivasyonu arttıran bu nedenler doğrultusunda özellikle pandemi ile beraber eve kapanan gençlerin aileleriyle birlikte zaman geçirmek istemedikleri zamanlarda TikTok videoları izleyip benzeri videolar çekmeye çalıştıkları görülmekte. Elde edilen verilere bakıldığında, gençlerin videolarda gördükleri kişileri rol model aldıkları ve tıpkı onların oluşturdukları videolara benzer  içerikler yaratmaya çalışarak diğer kullanıcılar tarafından kabul ve taktir görülme ihtiyaçlarını giderdiklerini görmekteyiz. İstatistiklere göre özellikle pandemi döneminde gençler tarafından en çok ilgi gören ve beğenilen video kliplerinin kendi kişisel alanlarında çekilen içerikler olduğu dikkat çekiyor. Diğer kullanıcıların tercih ettiği video çekme alanlarına benzer içerikler oluşturmaya çalışarak tıpkı onlar kadar beğenilme ve başarı görmek isteyen  gençlerin TikTok videoları sebebiyle özellikle evlerindeki kişisel alanların (yatak odaları, banyo gibi) ‘özel ve güvenli alan olmaktan çıkararak, gözlenmesinde sakınca bulunmayan alanlar’ olarak algılamasına neden olduğu fark edilmiş. Bu durum özellikle Türkiye’de çoğunluğu gençlerden oluşan 23 milyon TikTok kullanıcısının yer aldığı uygulamada halen daha yeterli ‘Çocuk İstismarı’ adına engelleyici bir çalışma başlatılmaması ile birlikte kötü niyetli kullanıcıların kameranın merceğinde olan gençlerin videolarına kolayca ulaşabilmesine, hatta gençlerin kişisel alanları da olmak üzere haklarında kolayca fikir edinebilmesine olanak sağlıyor.

Bir diğer önemli nokta ise videolarını izledikleri fenomen erkek-kız çocuklarını kendilerine rol model almaları ile birlikte ‘ideal genç’ tipinin takip ettikleri o fenomenlerden olduğu yanılgısına düşerek kendi benlikleri ile ilgili karakteristik/fiziksel özellikleri konularında çatışmalar yaşamaları ve özgüven eksikliğine bağlı yetersizlik duygusunu yaşamlarına dahil etmeleri olacaktır.

Ebeveynlerin, pandemi döneminde özellikle evde sıkılan gençlerin ‘TikTok can sıkıntısının ilacıdır’ inançlarını değiştirebilmelerine yardımcı olması adına ‘can sıkıntısı ayrıcalıklı  insanlar tarafından hissedilebilen çok değerli bir duygudur’ inanışını aşılamalarına yardımcı olmaları TikTok’un gençler üzerindeki olumsuz etkilerinden arınabilmeleri için önemli olacaktır.